Schaalvergroting en Burgerparticipatie in het Oldambt

En weer staan we aan de vooravond van een gemeentelijke herindeling.

Voor- en tegenstanders geven hun mening. Vaak op basis van emotie, soms ook  degelijk onderbouwd. Wat opvalt is dat de meningen over wenselijkheid en (economisch) effect van schaalvergroting ook onder ‘deskundigen’ erg uiteenloopt. Het zijn met name onze beleidsmakers die aangeven dat schaalvergroting / gemeentelijke herindeling onontkoombaar is en misschien is dat ook wel zo. Inmiddels zitten we weer samen in de bekende ’trein’. Onderweg moeten er nogal wat ingrijpende beslissingen worden genomen, maar waar baseren we deze eigenlijk op?

Wat is er tot nu toe gerealiseerd?

Onze gemeente Oldambt heeft het, in de oude gemeenten Reiderland, Scheemda en Winschoten al ingezette, proces van burgerparticipatie in de vorm van dorp- en buurtgericht werken met grote inzet en enthousiasme voortgezet. Dit is niet zonder succes gebleven. De inwoners van onze gemeente voelen zich in de eerste plaats Winschoter, Midwolmer of Beertster, maar onmiddellijk daarna nadrukkelijk Oldambtster. De bewoners zijn over het algemeen tevreden over het wonen en werken in onze Oldambtster dorpen en wijken. De schaalvergroting die de herindeling in 2010 als gevolg had, heeft – volgens mijn observatie- niet of nauwelijks geleid tot een afname van tevredenheid over de woonomgeving of een grotere afstand tussen burger en gemeentelijke overheid, terwijl dit iets is dat je op basis van de schaalvergroting, zonder een actief participatiebeleid, zeker wel had mogen verwachten. Een groot succes dat de gemeente samen met de Dorpsbelangenorganisaties en Wijkplatforms op haar conto mag schrijven. Een prestatie van formaat, waar best wat meer aandacht voor mag zijn. Maar wat zijn nu de randvoorwaarden die er voor kunnen zorgen dat de bewoners zich ‘thuis’ in hun dorp en wijk kunnen voelen?

Wat is Leefbaarheid?

De leefbaarheid van dorp en wijk wordt bepaald door een groot aantal factoren en ontwikkelingen en door de waarde die hier door bewoners aan wordt gehecht. Voorbeelden hiervan zijn:

(1)   de fysieke en sociale kwaliteit van de woon- en leefomgeving;

(2)   de mate waarin criminaliteit voorkomt en het gevoel van (on)veiligheid;

(3)   de mate waarin bewoners maatschappelijk actief zijn; en

(4)   de mate waarin bewoners zich gehecht voelen aan hun buurt of wijk.

Het belang van de menselijke maat

Er wordt wel eens gezegd, dat er een diepe behoefte bij mensen bestaat om als persoon herkend te worden en gekend te zijn en een werkelijk gevoel van contact, van wederzijdse betrokkenheid te hebben met hun omgeving. Omgeving dient in dit geval in de ruimste zin des woords opgevat te worden; van andere mensen tot woning, natuur, organisatie en politiek. Om betrokken te kunnen functioneren willen (of moeten) mensen blijkbaar het gevoel hebben er toe te doen, in een beïnvloedbare omgeving, waaraan ze ook daadwerkelijk kunnen bijdragen. Kennelijk is het zo dat, wanneer omgevingen, sociaal zowel als fysiek, te grootschalig worden en (dus) niet meer te overzien zijn, er een negatieve spiraal kan ontstaan. Mensen raken anoniem en vervreemd, trekken zich op zichzelf terug en gaan zich onthecht en egoïstisch gedragen. Dat roept vervolgens weer regelgeving en sancties op, die vervolgens de oorzaak van alle ellende vaak weer versterken…. De conclusie die hier ten slotte aan verbonden kan worden is dat wanneer onze (gemeentelijke) overheid het welzijn van de inwoners van het Oldambt bepalend vindt voor het slagen van een nieuwe gemeentelijke herindeling, zij er goed aan doet om haar inzet op het gebied van burgerparticipatie en de dorp- en wijkgerichte benadering zo krachtig mogelijk voort te zetten.

Elzo Bruggers

– inwoner van het Oldambt

– secretaris PvdA (afdeling Oldambt)

– opbouwwerker Stichting Welzijn Oldambt